پزشکان همواره در درمان امراض یک قاعده کلی را در نظر دارند و آن «صدمه نزدن به بیمار» تا حد ممکن است. اما گفتن این جمله به مراتب ساده تر از عمل کردن به آن است.

مردمان باستان به طرز عجیبی در مورد جراحات، بیماری ها و امراض اطلاعات داشتند با این همه، طبیبان آن دوران برای درمان بیماری ها غالبا به روش هایی وحشتناک و همراه با درد و خونریزی برای درمان بیماران متوصل می شدند.

حجامت

متخصصات حوزه سلامت و پزشکی برای مدت هزاران سال اینگونه باور داشتند که بیماری صرفا به خاطر «بد بودن خون» است و کشیدن خون بدن نیز احتمالا از دوران سومریان و مصریان آغاز شد اما تا شکل گیری یونان و رم کلاسیک به صورت فراگیر در نیامد.

طبیبان حازق و چیره دستی نظیر بقراط و جالینوس بر این باور بودند که بدن انسان از چهار ماده اصلی پر شده است: صفرای زرد، صفرای سیاه، بلغم و خون و برای آنکه سلامت انسان حفظ شود لازم است که همواره توازن و تعادل کافی میان این چهار ماده حبرقرار باشد.

با در نظر داشتن همین نکته، به آنها که تب یا بیماری های مزمن دیگر داشتند توصیه می شد اندکی از خون بدن خود را از دست بدهند. پزشکان این افراد نیز برای ایجاد تعادل و توازن میان چهار ماده یاد شده صرفا برشی در یکی از رگ های فرد ایجاد کرده و بخشی از مایعات حیاتی فرد را می کشیدند و درون ظروفی به نام نهنج می ریختند. در برخی موارد حتی از زالو برای مکش خون بدن فرد استفاده می شد.

این اقدام خطرناک در صورتی که به درستی انجام نمی شد می توانست باعث مرگ فرد شود با این همه تا قرن ۱۹ میلادی حجامت به عنوان یکی از اصلی ترین روش های درمانی مورد استفاده طبیبان قرار می گرفت و هم اکنون نیز در برخی کشورها به بیماران تجویز می شود.

مته کاری جمجمه

قدیمی ترین شکل جراحی در تاریخ بشر یکی از مخوف ترینشان هم به شمار می رود. در حدود ۷۰۰۰ سال پیش، تمدن های سراسر جهان، عملی به نام مته کاری را انجام می دادند؛ سوراخ کردن جمجه به عنوان روشی برای درمان بیماری ها.

در حال حاضر دانشمندان صرفا می توانند حدس بزنند که این نوع جراحی مغز اولیه چطور و چرا انجام می شده است و اطلاعات دقیقی در این رابطه ندارند. برطبق یک نظریه رایج، این شیوه می توانسته یک سنت قبیله ای یا حتی روشی برای آزاد کردن ارواح خبیث از مغز فرد  باشد که باعث بروز یک بیماری خاص در وی شده اند.

با این همه، برخی دیگر باور دارند که این روش صرفا یک شیوه مرسوم جراحی بوده که برای درمان بیماری صرع، سردرد، آبسه و لخته شدن خون تجویز می شده است. جمجه های مته کاری شده یافت شده در پرو همچنین نشان میدهند که از این شیوه به عنوان نوعی درمان اورژانسی برای برداشتن ذرات استخوان به جای مانده در سر به خاطر شکستگی های صورت گرفته در آن استفاده می شده.

جیوه درمانی

جیوه را غالبا به خاطر سمی بودنش می شناسند اما جالب است بدانید که در گذسته از این ماده به عنوان نوعی اکسیر و داروی شفابخش استفاده می شده است. پارسیان و یونانیان باستان این ماده را نوعی پماد اثربخش می دانستند و کیمیاگران چینی هم باور داشتند که جیوه مایع و نوع سولفید شده آن اثرات معجزه آسایی در افزایش عمر و حیات دارد.

برخی شفادهنده های آن دوران حتی به بیماران خود وعده می دادند که با مصرف کردن دم کرده های سمی حاوی جیوه، سولفور و آرسنیک می توانند حیات ابدی پیدا کنند و روی آب راه بروند. یکی از معروف ترین قربانیان این شیوه غلط درمانی کین شی هوانگ امپراتور چین بود که بعد از مصرف کردن قرص های حاوی این ماده که برای جاودانه شدنش ساخته شده بود جان خود را از دست داد. این فلز سنگین در واقع با آسیب زدن به کلیه و کبد، بیماران را از پای در می آورد.

مرهم ساخته شده از کود حیوانی

مصریان باستان سیستم درمانی سازماندهی شده و منظمی داشتند و جالب است بدانید که برای درمان بیماری های مختلف پزشکانی با تخصص مرتبط را تربیت می کردند. با این همه، مواد و روش های درمانی مورد استفاده آنها همواره هم عادی نبود و بعضا از خون سوسمار، موش های مرده، لجن، نان کپک زده هم بسته به نوع مرض استفاده می کردند.

اما مشمئز کننده تر از همه این روش های درمانی، استفاده از مدفوع انسانی و حیوانی برای درمان بیماری ها و جراحات مختلف بود که توسط مصریان صورت می گرفت. براساس کتب تاریخی مربوط به ۱۵۰۰ سال قبل از میلادی، مردم باستان از مدفوع الاغ، سگ و غزال ها به خاطر مزایای درمانی (که تصور می شد داشته باشند) و همچنین توانایی شان در دور کردن ارواح خبیث بهره می گرفتند.

این داروها و روش های تنفرانگیز در پاره ای از اوقات باعث بروز کزاز و دیگر عفونت ها می شدند با این همه کاملا هم بی تاثیر نبودند چراکه بر اساس پژوهش های انجام شده، فلور یافت شده در مدفوع برخی گونه های جانوری حاوی مواد آنتی بیوتیک است.

درمان های انسانی

آیا از سردردهای مزمن، گرفتگی عضلات یا زخم معده رنج می برید؟ زمانی پزشکان باستان برای این قبیل بیماری ها و امراض نوعی اکسیر را تجویز می کردند که دربرگیرنده نسوج، خون یا استخوان انسانی بود.

این روش درمانی که «طب جسد» خوانده می شد تا صدها سال یک متد درمانی رایج محسوب می شد. رمی های باستان بر این باور بودند که خون گلادیاتورهای کشته شده می تواند در درمان صرع موثر باشد و داروسازان قرن دوازدهم نیز عادت داشتند که مقداری «پودر  مومیایی» را نگهداری کنند که از مومیایی های مصر تهیه می شد.

در قرن هفدهم میلادی هم چارلز دوم پادشاه انگلستان ظاهرا ماده ای به نام «قطره های شاه» را مصرف می کرده که از خرده های جمجمه انسان و الکل تهیه شده بود.

در آن دوران تصور می شد که این درمان های انسانی می توانند موادی سحرآمیز را در خود داشته باشند. مردمان باستان همچنین اعتقاد داشتند که با خوردن بقایای بدن یک موجود در گذشته می توانند بخشی از روح آنها را نیز مصرف کنند و در نتیجه هم به عمر خود بیافزایند و هم اینکه سلامت کلی شان را حفظ کنند.

این شیوه درمانی معمولا با در نظر داشتن نوع بیماری تجویز می شد (به عنوان مثال برای درمان میگرن تجویز پزشکان این بود که از بقایای جمجمه مردگان استفاده کنند و برای درمان دردهای عضلانی هم گفته می شد که از چربی های بدن مردگان استفاده شود).

اما دست پیدا کردن به جسدهای تازه پروسه ای وحشتناک و البته دشوار بود. جالب است بدانید که در پاره ای از موارد فرد بیمار در جریان مراسم های اعدام حضور می یافت تا بتواند بی درنگ از خون تازه آن بیاشامد.

جمجه درمانی بابلی ها

به اعتقاد بابلی های باستان، اغلب بیماری ها به خاطر نیروهای شیطانی به وجود می آمدند یا اینکه حاصل مجازات خدایان به خاطر گمراهی های گذشته فرد بوده اند. در نتیجه، پزشکات برای درمان بیشتر به سحر و جادو متکی بودند تا دارو. برای مثال اگر بیماری دندان قروچه می کرد، درمانگر به این نتیجه می رسید که روح یکی از اعضای مرده خانواده اش به جسم او وارد شده و تلاش دارد که با او ارتباط برقرار کند. براساس اسناد تاریخی به جای مانده از دوران باستان، طبیبان به فرد تجویز می کردند که برای مدت یک هفته با جمجه یک مرده بخوابد تا روح از بدنش خارج شود.